აღზრდის სტილის გავლენა მოზარდის ფსიქო-სოციალურ განვითარებაზე
DOI:
https://doi.org/10.52340/bal/2023.16.02.08საკვანძო სიტყვები:
მოზარდობა, ოჯახი, აღზრდის სტილი, პიროვნული განვითარებაანოტაცია
იდენტობისა და თვითშეფასების ფორმირების პროცესში ოჯახური გარემო და აღზრდის სტილი უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს. ოჯახებში სადაც მშობლები თავიანთ ფუნქცია-მოვალეობებს კარგად უმკლავდებიან, შვილებს უსაფრთხო, მშვიდ და მეგობრულ გარემოს უქმნიან. ჯანსაღ ოჯახურ გარემოში მოზარდი თავს მშვიდად და დაცულად გრძნობს. აცნობიერებს, რომ მშობელი მას იღებს ისეთს როგორიც არის. გარდა ამისა, მშობლები ეხმარებიან მოზარდის დამოუკიდებელ და სრულფასოვან პიროვნებად ჩამოყალიბებაში.
მშობლის მხრიდან გამოყენებული აღზრდის სტილი არის მეთოდი რომლის გამოყენებითაც მშობელი ზრდის შვილს. მშობლის დამოკიდებულება დიდად განსაზღვრავს ბავშვის ფსიქიკურ და ფიზიკურ ჯანმრთელობას. ის გავლენას ახდენს ბავშვის კოგნიტურ, სოციალურ და კომუნიკაციური უნარების განვითარებაზე. აღზრდის სტილს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ბავშვის სოციალიზაციისა და პიროვნებად ფორმირების პროცესში.
დარწმუნებით შეიძლება ითქვას, რომ მოზარდის წარმატებულ პიროვნებად ჩამოყალიბება, მშობლის მხრიდან გამოყენებულ აღზრდის მეთოდზე დიდწილად არის დამოკიდებული. მიუხედავად იმ ფაქტისა, რომ მოზარდს ცხოვრების მანძილზე რამდენიმე მნიშვნელოვან სოციალურ გარემოში უწევს ყოფნა, მათ შორის ოჯახი პირველია სადაც ზემოთ აღნიშნული უნარები უპირველესად მშობლების გარემოცვაში ყალიბდება.
აღნიშნულიდან გამომდინარე, ანალიტიკური კვლევა მიზნად ისახავს მოზარდთა ფსიქო-სოციალურ განვითარებაზე მშობელთა მხრიდან გამოვლენილი აღზრდის სტილის და მეთოდების გავლენების შესწავლას.
წყაროები
უზნაძე დ. ბავშვის ფსიქოლოგია, (სასკოლო ასაკის ფსიქოლოგია) თბ. 1947 გვ. 30-34;
ჩარკვიანი დ., ექსპერიმენტული სოციალური ფსიქოლოგიის საფუძვლები, 2004 წ., გვ. 56-60;
ჩხარტიშვილი შ., აღზრდის სოციალური ფსიქოლოგია, თბ. 1974, გვ. 324;
მაღრაძე მ. ფსიქიკური, განვითარების (ასაკობრივი ფსიქოლოგიის საკითხები) თბ. 1998, გვ. 30, 39;
გოგიჩაიშვილი თ., განვითარების ფსიქოლოგია, თბ. 2005, გვ 107;
იმედაძე ი. სახელმძღვანელო ფსიქოლოგიაში, (ონტოგენეზის ზოგადი საკითხები), თბ. 2004 გვ.109;
მელიქიშვილი ნ. ბავშვის განვითარების ასაკობრივი თავისებურებები თბ. 2017;
ბერკი ლ., ბავშვის განვითარება, მე-7 გამოცემა, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა ,თბ. 2010;
უზნაძე დ., განწყობის ფსიქოლოგიის ძირითადი დებულებები, თსუ შრომები, ტ. 19, თბილისი, 1941;
გაფრინდაშვილი, რ., მეტრეველი, ლ., ალტერნატიული ეთიკა და ფსიქოლოგია, „ჩემი გამომცემლობა“, თბილისი, 2021;
კახიანი ჯ, (2010) ბავშვის სამყარო, ფსიქოლოგიის რჩევები მშობლებს (მეორე შევსებული და გადამუშავებული გამოცემა), შემეცნება, თბილისი;
ხერხეულიძე, მ. (2008). ბავშვის განვითარება და მისი ხელშეწყბობის ძირითადი პრინციპები. გზა. ,,ახალი განათლება’’, 21-27 თებერვალი;
H. Steiner, L. Remsing Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents with oppositional –definat .disorder. J. Am.Acad. Child and Adolesc. Psychiatry 2007;
Kun-Hu Chen, K.-L. L.-C. (2007). Adolescent Self-Identity and Mental Health: The Function of Identity Importance, Identity Firmness, and Identity Discrepancy. Chinese Journal of Psychology;
Calkins SD, Smith CL, Gill KL, Johnson MC. Maternal interactive style across contexts: Relations to emotional, behavioural, and physiological regulation during toddlerhood. Social Development;
Cole PM, Martin SE, Dennis TA. Emotion regulation as a scientific construct: Methodological challenges and directions for child development research. Child Development. 2004;
Eisenberg N, Gershoff ET, Fabes RA, Shepard SA, Cumberland AJ, Losoya SH, et al. Mother’s emotional expressivity and children’s behavior problems and social competence: Mediation through children’s regulation. Developmental Psychology. 2001;
Kliewer W, Fearnow MD, Miller PA. Coping socialization in middle childhood: Tests of maternal and paternal influences. Child Development. 1996;
Sheeber L, Davis B, Hops H. Gender-specific vulnerability to depression in children of depressed mothers. In: Goodman SH, Gotlib IH, editors. Children of depressed parents: Mechanisms of risk and implications for treatment. Washington, DC: American Psychological Association; 2002;
Seligman M E P. Learned Optimism: How to Change Your Mind and Your Life. New York: Knopf, 1991.
