რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი და საქართველოს საექსპორტო პოტენციალის ვექტორები
DOI:
https://doi.org/10.52340/bal/2023.16.02.05საკვანძო სიტყვები:
საგარეო ვაჭრობა, ექსპორტ-იმპორტი, ინდექსი, კონკურენცია, კონცენტრაციაანოტაცია
ნაშრომში წარმოდგენილია მსოფლიოში მიმდინარე მოვლენების, კონკრეტულად რუსეთ-უკრაინის ომის ფონზე საქართველოს საექსპორტო შესაძლებლობები და არსებული მდგომარეობა. ომის ფონზე ქვეყანამ მიიღო რიგი გამოწვევები და უპირატესობები, რომელიც წარმოჩნდა ექსპორტის კუთხით. გამოკვლეულია საქართველოს ტოპ 6 საექსპორტო საქონელი და მისი იმპორტიორი ქვეყნები, აგრეთვე ომის პირობებში თუ როგორ მოახდინა ქვეყანამ ბაზრის დიფერენციაცია და ექსპორტის მოცულობის გაზრდა, გაიტანა საქონელი ისეთ ქვეყნებში, სადაც მანამდე ან არ ჰქონდა ამ დონის მოცულობის ექსპორტი ან საერთოდ არ ანხორციელებდა კონკრეტული საქონლის ექსპორტს.
თანამედროვე რეალობის ანალიზისა და პერსპექტივაში ვექტორების წარმოსაჩენად გამოყენებულია ეროვნული და საერთაშორისო სტატისტიკური მონაცემები, მათზე დაყრდნობით შესწავლილია სხვადასხვა ქვეყნების წილი საქართველოს ექსპორტის დინამიკაში და აგრეთვე ტოპ 6 საქონლის მოცულობის ზრდის თავისებურებანი. ინდექსების გამოყენებით წარმოჩნდა საქართველოს საექსპორტო შესაძლებლობები, ეს ინდექსები იკვლევს საექსპორტო საქონლის კონცენტრაციასა და კონკურენტუნარიანობას მსოფლიო სივრცეში.
წყაროები
გეჩბაია, ბ., მამულაძე გ., აროშიძე პ., მახარაძე ნ., სუქნიშვილი მ., „ეროვნული წარმოების კონკურენტუნარიანობა და მისი საექსპორტო ბაზრებზე გასვლის სტრატეგიები“, ჟურნალი „ეკონომიკა და ბიზნესი“, 2020, №2, გვ 100-113;
ლობჟანიძე, ნ. (2021), (PDF) ქართული მინერალური წყლების ბაზარი და საექსპორტო პოტენციალის შეფასება Georgian mineral water market and export potential assessment (researchgate.net) მოპოვებული: 10.05.2023;
ცხომელიძე, ელ., ევროკავშირთან ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების ეფექტიანობა საქართველოში, ჟურნალი გლობალიზაცია და ბიზნესი, №14, 2022. გვ. 92-99, URL:https://doi.org/10.35945/gb.2022.14.009
კონკურენციის სააგენტო, (2014 წლის 30 სექტემბერი). ბაზრის ანალიზის მეთოდური მითითებების დამტკიცების თაობაზე. საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე:URL:https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2523226?publication=0&fbclid=IwAR39UWKSP_i8xjVt8kwFLVz7WdyMwpTcuc0hurqVHR9mZoHqcEe-mopao-U, მოპოვებული: 10.05.2023
საქართველოს ეროვნული ბანკი. (2023). საგარეო ვაჭრობა, URL:https://analytics.nbg.gov.ge/views/External_Trade_GE/sheet0?iframeSizedToWindow=true&%3Aembed=y&%3AshowAppBanner=false&%3Adisplay_count=no&%3AshowVizHome=no&fbclid=IwAR2s4kPua-3mE5pM0Cig1kbey6oxUk-K7NKlwoI7g96e8l5ag41g4O2qg4U, მოპოვებული: 10.05.2023
საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური, ექსპორტი ქვეყნების მიხედვით, 2023 URL: https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/637/eksporti, მოპოვებული: 10.05.2023
საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. (2022 წლის 11 ნოემბერი). საქონლის საგარეო ვაჭრობა საქართველოში. გვ. 7. URL:https://www.geostat.ge/media/49554/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%AD%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%91%E, მოპოვებული: 10.05.2023
Abuseridze, G. (2020). „Trade War: Georgia vs. Russia“. Socrates RSU elektroniskais juridisko zinātnisko rakstu žurnāls 2020, Nr. 3 (18) URL: https://doi.org/10.25143/socr.18.2020.3.147-154
Abuseridze, G., & Grasis, J. (2022). Legal and Economic Consequences of Russia's Expansionary Policy. In Handbook of Research on Ethnic, Racial, and Religious Conflicts and Their Impact on State and Social Security (pp. 243-256). IGI Global.
Aroshidze, P., at al. (2019). Export problems of nationally produced goods in terms of deep and comprehensive free trade area with the EU. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 2-5, DOI 10.1088/1755-1315/274/1/012142
Beridze L., (2022) The impact of the Russia-Ukraine war on the trade balance of the world and Georgia. Vol. 17, 2(24), p. 89–103. DOI: https://doi. org/10.52244/ep.2022.24.13
Bromberg, M., Herfindahl-Hirschman Index (HHI) Definition, Formula, and Example. Investipedia, URL:https://www.investopedia.com/terms/h/hhi.asp, available: 20.05.2023
Tsinaridze, R., & Tsetskhladze, L. (2020). The major vectors of Georgia's customs policy in the postcoronavirus rehabilitation process. Ecoforum Journal, 9(3). 1-8.
The Embassy of Ukraine in Georgia, trade with Georgia, URL: https://georgia.mfa.gov.ua/spivrobitnictvo/torgovelno-ekonomichne-spivrobitnictvo-mizh-ukrayinoyu-ta-gruziyeyu, available: 22.07.2023
International Trade Centre. (2023). International trade in goods statistics by product, URL:https://www.trademap.org/Country_SelProduct_TS.aspx?nvpm=1%7c%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c2%7c1%7c2%7c1%7c%7c1, available: 20.05.2023
The State Statistics Service of Ukraine, Ukrain-Georgia trade balance, URL: www.ukrstat.gov.ua, available: 22.07.2023
